مقابله با بیماری های کلزا

مقابله با بیماری های کلزا باید با روش های اصولی و صحیح انجام شود تا به کمیت و کیفیت این محصول صدمه ای وارد نشود.

کلزا، گیاهی از خانواده شب بو است که یکی از دانه های روغنی مهم به شمار می آید. کانولا که در گذشته به کلزا شناخته می شد، محصول کشور کانادا بود و در زمان کنونی جزء سه دانه روغنی برتر جهان به حساب می آید و دومین کنجاله پرفروش بعد از سویا است.

دانه های کلزا بسیار ارزشمند هستند و بعد از گرفتن روغن آنها، کنجاله موجود برای خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد که این کنجاله ها دارای پروتئین بسیار زیادی هستند. گیاه کلزا دارای ساقه راست و منشعب و مدور است. ریشه این گیاه عمودی است و معمولاً تا 80 سانتی متری خاک نفوذ می کند.

میزان عمق ریشه کلزا، تأثیر زیادی در مقاومت گیاه در برابر خشکی دارد. این گیاه در طول عمر خود ممکن است در معرض خطر آفات و بیماری های گوناگونی قرار داشته باشد. در این مقاله می خواهیم با چند مورد از بیماری های متداول این گیاه آشنا شویم و راه های مبارزه با آنها را بررسی کنیم.

بیماری سفیدک داخلی کلزا

برای مقابله با بیماری های کلزا باید شناخت کاملی درباره بیماری ها داشته باشیم تا بتوانیم بهترین روش مقابله با آن را پیدا کنیم. سفیدک داخلی، یکی از بیماری های رایج برای گیاهان روغنی جنس براسیکا می باشد. این بیماری به واسطه عامل قارچی تحت Peronospora parasitica ایجاد شده و روی

گیاهچه های جوان تمرکز دارد. این عامل به تدریج تمامی قسمت های گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد و لکه های زرد رنگی در بخش بالایی برگ ها و لکه های زرد و سفید در بخش پایینی برگ بوجود می آورد. در این شرایط در هر دو سمت پهنک برگ ها و ساقه کلزا، کلونی های سفیدی دیده می شود.

اگر رطوبت هوا زیاد باشد، شرایط برای ابتلای گیاه به این بیماری بسیار مطلوب است. این بیماری قارچی به شدت برگ های کلزا را درگیر می کند و نخستین نشانه این بیماری در گیاهچه ها به صورت زردی و پوشش قارچی در کناره ها است. اما برگ ها دارای نقاط خاکستری رنگ با هاله زرد رنگ می شوند.

در بررسی مقابله با بیماری های کلزا باید عرض کنیم که برای مقابله با این بیماری راه های مختلفی وجود دارد. اقداماتی مانند کشت ارقام مقاوم، حذف بقایای گیاهی، تناوب زراعی و کنترل علف های هرز از جمله اقدامات اولیه ای هستند که با این بیماری مقابله می کنند. برای مقابله شیمیایی می توان از سمومی مانند دیفنوکونازول ) دیویدند FS 3%( و یا متالاکسیل – مانکوزب )رزالاکسیل WP 72%( استفاده نمود.

بیماری اسکلروتینیا کلزا

یکی دیگر از بیماری های رایج این گیاه، اسکلروتینیا می باشد که به اسم پوسیدگی سفید شناخته می شود. این بیماری می تواند به دانه های روغنی مختلفی مانند سویا، آفتابگردان، کنجد، کلزا و دیگر محصولات صدمه وارد کند.

برای مقابله با بیماری های کلزا باید به خوبی نوع بیماری را تشخیص دهیم . بیماری اسکلروتینیا سبب ایجاد لکه های لهیده روی برگ و ساقه می شو د. لکه های سفید خاکستری زیاد می شوند و گاهاً به شکل دایره هایی دور تا دور ساقه را دربرمی گیرند.

نخستین نشانه بیماری پس از ریزش گلبرگ ها روی پهنک برگ ها در نقطه انشعاب یا اتصال دمبرگ به ساقه نمایان می شود. نقاطی که درگیر این بیماری شده اند، به صورت لکه های بی شکل آب سوخته می شوند. پس از آن پوشش سفید رنگ پنب همانند دارای ریسه های قارچ در سطح لکه ها نمایان می شوند.

برای مقابله با بیماری های کلزا باید با توجه به وضعیت موجود و شدت درگیری گیاه به بیماری، بهترین روش را انتخاب نمود.

عامل این بیماری، قارچی از آسکومیستها است که نام علمی آن Sclerotinia sclerotiorum است که در زمستان در خاک یا بقایای گیاهی به صورت اسکلروت خواهند بود.

اقداماتی مانند شخم بلافاصله پس از برداشت محصول، غرقاب زمین ها، کاشت بذرهای سالم و غیرآلوده، تناوب 3 الی 4 ساله با گیاهان غیرمیزبان، خودداری از کاشت ارقام حساس به ورس، تراکم کشت ایده آل، کنترل علف های هرز، مصرف بهینه ازت و اضافه کردن مواد آلی به خاک سبب پیشگیری از ابتلا به این بیماری می شوند.

در صورت ابتلای شدید به این بیماری باید از سمومی مانند تیوکونازو ل )250EW(، رورال تی اس)  52.5% WP( و آلتوکمبی) 420 SC( استفاده نمود.

مقابله با بیماری های کلزا : بیماری فوما

بیماری فوما یا ساق سیاه، از دیگر بیماری های رایج برای این گیاه است. این بیماری می تواند همه اندام های هوایی گیاه را درگیر کند. در مرحله گیاهچه بر روی کوتیلدون ها، لکه های گرد نامنظمی بوجود می آیند که در رنگ های سفید تا خاکستری می باشند و نقاط سیاه زیادی دارند.

نشانه های این بیماری روی برگ ها به شکل لکه های گرد و بی شکل است که رنگ آنها در بخش مرکزی به رنگ سفید تا خاکستری و در کناره ها به رنگ بنفش می باشد. این بیماری در ساقه به صورت شانکر نمایان می شود که اوج ابتلا به بیماری را نشان می دهد.

عامل این بیماری یک قارچ به اسم Leptosphaeria maculuns می باشد. با استفاده از ارقام مقاوم کلزا، غرقاب کردن مزرعه طی 10 روز، کنترل علف های هرز و حذف کاه و کلش می توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری نمود. در نهایت برای درمان بیماری باید از سموم مناسب مانند پروپیکونازول

)EC 250(، تبوکونازول)  EW250( و یا کابوکسین تیرام) WP 75%( استفاده نمود.

انتخاب بهترین روش مقابله با بیماری های کلزا

با چندین مورد از بیماری های این گیاه آشنا شدیم. روش های مقابله با این بیماری متعدد هستند. انتخاب بهترین روش برای دفع بیماری با توجه به شرایط تعیین می شود.

گاهی کلزا به تازگی به بیماری مبتلا شده است و با اقدامات ساده تری می توان به مقابله با آن اقدام نمود. اما گاهی شدت ابتلا به بیماری و درگیری تمامی محصولات زمین سبب می شوند که قوی ترین سموم شیمیایی را برای مقابله با بیماری انتخاب کنیم.

با توجه به این توضیحات می توان متوجه شد که تشخیص نوع بیماری، میزان خسارت بیماری، زمان ابتلای گیاه به بیماری و سایر فاکتورها تعیین کننده روش مبارزه با بیماری هستند و بهتر است بهترین روش مبارزه با بیماری را با مشاوره با متخصصان انتخاب نمود.