شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه

شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و مانع از وارد شدن خسارت های شدید به مزارع یونجه می شود.

یکی از آفاتی گیاه یونجه، سرخرطومی برگ یونجه می باشد که در اغلب زمین های یونجه کاری کشور شیوع دارد. با توجه به آمار می توان گفت که حدود نیمی از خسارت های کلیه آفات یونجه به سرخرطومی مربوط می شود.

خسارت ناشی از سرخرطومی یونجه

شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه باید در دستور کار کشاورزان قرار بگیرد. سرخرطومی برگ یونجه در مناطق سردسیری و کوهستانی در فصل زمستان به صورت حشره کامل درون بقایای خاک و دیگر پناهگاه ها خواهد بود و در بهار در زمانی که دمای هوا حدود 17 درجه سانتی گراد است، از پناهگاه خود خارج شده و جفت گیری و تخم ریزی می کند.

سرخرطومی، چهار سن لارو دارد که عمده ترین خسارت را لاروهای سن سوم و چهارم ایجاد می کنند.

این آفت از برگ ها تغذیه نموده و آن را سوراخ می کند و با تغذیه از جوانه انتهایی و مرکزی سبب توقف رشد گیاه و از بین رفتن محصولات می شود. در فصول بهاری که هوا خنک است با توجه به اینکه رشد گیاه از مقدار خسارت سرخرطومی بیشت راست، میزان خسارت به چشم نخواهد آمد. اما با گرم شدن هوا، خسارت سرخرطومی برگ یونجه شدت خواهد یافت. سرخرطومی نخست سوراخی با خرطوم خود داخل آن برگ یونجه بوجود آورده و در هر سوراخ به اندازه 40 عدد تخم می گذارد.

فاصله زمانی میان تخم تا حشره کامل این آفت در دمای 20 درجه ، نزدیک به یک ماه و نیم می باشد.

حشره کامل دارای قدرت باروری زیادی است و در طول سه هفته می تواند 500 الی 2000 تخم گذاشته که یک آمار خیره کننده است.

روش های شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه

برای اینکه مقابله با این آفت به درستی انجام شود باید نخست اطمینان حاصل نمود که آفت حمله ور به گیاه یونجه، دقیقاً از نوع آفت سرخرطومی است. سموم شیمیایی مانند سم مالاتیون EC 57 %  می توانند این آفت را از بین ببرند.

راه های مقابله با این آفت متعدد هستند که توجه به هر یک بسیار مهم است. در ادامه به صورت دقیق به این مسئله می پردازیم.

اما تشخیص سرخرطومی یونجه با توجه به شکل ظاهری این آفت انجام می شود. لاروهای تازه از تخم خارج شده به رنگ سبز مایل به زرد هستند و سر سیاه رنگی دارند. لاروی مسن به صورت سر سیاه هستند، اما سبزی بدن آنها از لاروی جوان بیشتر می باشد.

لاروهای سرخرطومی بر روی پشت بدن خود، خط سفیدی دارند. این حشره در زمان بالغ شدن به اندازه یک چهارم اینچ طول دارد که تقریباً حدود 5 الی 7  میلی متر می باشد و رنگ آن قهوه ای روشن است. حشره کامل سرخرطومی دارای نوارهای تیره رنگ پهنی بر روی خود است و جلوی سر آن یک پوزه وجود دارد.

نشانه ها ی اولیه خسارت سرخرطومی یونجه

نحوه شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه در مراحل مختلف رشد این آفت، متفاوت خواهد بود. اولین نشانه خسارت سرخرطومی به صورت سوراخ های کوچکی است که به دنبال تغذیه لارو از انتهای برگ جوان در طول ماه های فروردین و اردیبهشت ایجاد می شود.

زمانی که لاروها بزرگتر می شوند، خسارت آنها بیشتر می شود. با شدت یافتن خسارت، بخش های بالایی برگ ها و جوانه ها خشک می شوند و در این شرایط مزرعه یونجه از دور به رنگ سفید یا خاکستری به چشم می آید.

میزان خسارت در چین اول بیشتر است و به دنبال تغذیه لاروها این احتمال وجود دارد که چین اول به صورت کامل از بین برود. در چین دوم، سرخرطومی های بالغ و لاروها از جوانه ها تغذیه کرده و در این شرایط سبب تأخیر در رشد یونجه و پیشگیری از سبز شدن آنها می شوند.

شدت خسارت با توجه به دمای هوا و میزان فعالیت آفت، متفاوت است.  هنگامی که حدود 25 الی 40 درصد از برگ ها خورده شوند و یا بیش از 3 لارو در هر ساقه وجود داشته باشند، باید اقدامات اساسی برای کنترل آفت انجام شود.

روش های دفع و کنترل سرخرطومی یونجه

کشاورزان باید با روش های شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه آشنایی داشته باشند ت ا از ضرر و زیان خود جلوگیری کنند و بتوانند سبب رشد حداکثری یونجه های زمین زراعی خود در بالاترین کیفیت شوند. برخی از روش های کنترل و دفع یونجه را بررسی می کنیم:

برداشت زودهنگام یونجه

در مدیریت تولید علوفه یونجه، ایجاد تعادل نسبی میان عملکرد علوفه، کیفیت عل وفه و پایداری تولید بسیار مهم است. اگر گیاه یونجه کامل به بلوغ برسد، کیفیت علوفه کاهش پیدا خواهد کرد و مقدار ترکیبات هضم ناپذیر آن زیاد خواهد شد. تأخیر در برداشت یونجه با هدف برداشت حداکثری، سبب کاهش کیفیت علوفه یونجه برای تغذیه دام می شود. از طرفی، برداشت زودهنگام سبب پیشگیری از خسارت سرخرطومی به گیاه یونج ه می شود. با برداشت زودهنگام، لاروهایی که هنوز به تکامل نرسیده ان د، از بین می روند. همچنین علف های هرز در این شرایط کنترل می شوند.

سموم شیمیایی برای شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه

سموم شیمیایی در زمانی که دیگر روش ها در مقابله با این آفت بی اثر هستند، باید مورد استفاده قرار بگیرند. بنابراین استفاده از سموم شیمیایی، اولین راهکار توصیه شده نمی باشد. زمانی که مقدار خسارت در جوانه های انتهایی یونجه به 30 الی 50 درصد برسد، راهکار مبارزه شیمیایی باید در دستور کار قرار بگیرد. سموم مختلفی مانند فوزالون EC 35% ، مالاتیونEC 57% و … برای مقابله با این آفت مؤثر هستند.

سوزاندن سطحی و استفاده از ارقام مقاوم

به منظور شناسایی و کنترل سرخرطومی یونجه می توان در نواحی که زمستان گذرانی حشره به شکل تخم و حشره کامل می باشد، از تکنیک سوزاندن سطحی در مزرعه استفاده کرد. اگر امکان سوزاندن وجود ندارد، باید چرای پاییزه یا زمستانه از سوی گوسفندان انجام شود. همچنین استفاده از ارقام مقاوم ، به مقابله با این آفت کمک زیادی می کند. برداشت چین اول نزدیک به سطح زمین ساقه های یونجه،

سبب می شود که تخم های انبوه کاهش پیدا کنند. کشاورزانی که به این نکات توجه داشته باشند، ممکن است اصلاً به استفاده از سموم شیمیایی نیاز پیدا نکنند.